Krótko mówiąc: „Liderzy kooperacji” to 3-letni projekt (2018-2021) finansowany w ramach POWER, prowadzony przez ROPSy, skierowany do instytucji i organizacji działających w obszarze szeroko rozumianej pomocy społecznej. Skupia się na podmiotach z gmin wiejskich.

Równolegle trwają prace nad dwoma projektami siostrzanymi: skierowanym do gmin miejskich, prowadzonym przez ROPS w Katowicach i skierowanym do gmin miejsko-wiejskich, którego liderem jest ROPS w Toruniu.

Formalna odpowiedź to: Wypracowanie i wdrożenie Modelu Kooperacji pomiędzy instytucjami pomocy i integracji społecznej, a podmiotami innych polityk sektorowych istotnych z punktu widzenia włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa.

Mówiąc mniej formalnie, chodzi o opracowanie systemowych rozwiązań, które umożliwią efektywniejszą współpracę instytucji i organizacji zaangażowanych w pomoc społeczną.

Ludzie pracujący w obszarze pomocy społecznej starają się pomagać beneficjentom tak, jak to możliwe. Nie zawsze mają jednak wystarczające oparcie w systemie. Szczególnie trudno bywa, gdy sytuacja konkretnej osoby lub rodziny wymaga współpracy różnych instytucji. Pojawiają się trudności, np. nie ma jasnych reguł, kto za co odpowiada, jakie się komunikować, jakie są zasady współpracy.

Współpraca często opiera się o kontakty nieformalnych znajomych z różnych podmiotów, ale takie podejście ma swoje ograniczenia.

Projekt próbuje udzielić mierzalnej, obiektywnej odpowiedzi również na to pytanie. Badania fokusowe i konsultacje wskazały na szereg trudności: braki finansowe, kadrowe, nadmiar biurokracji, przestarzałe uregulowania prawne, brak możliwości szybkiej reakcji, gdy jest to konieczne.

Do instytucji i organizacji pracujących w obszarze pomocy społecznej: Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie, Policji, kuratorów sądowych, organizacji pozarządowych itp.

Na etapie prowadzenia projektu do udziału rekrutowane są gminy i powiaty, które wskazują podmioty, które wezmą udział w pracach Gminno-Powiatowych Zespołów Kooperacji (I kamień milowy) oraz Partnerskich Zespołów Kooperacji (II kamień milowy)

Z czasem rezultaty projektu, przede wszystkim sposób pracy Modelem kooperacji, będą rozpowszechniane w całej Polsce.

Liderem projektu jest ROPS w Rzeszowie, a partnerami MCPS w Warszawie oraz ROPSy z Lublina, Kielc i Białegostoku. W projekcie działają pracownicy tych ośrodków, a także osoby zatrudnione z zewnątrz: konsultanci naukowi, konsultanci prawni oraz doradcy.

Wsparcia “w terenie” udzielają animatorzy, pracownicy GOPS-ów i PCPR-ów ze zrekrutowanych do projektu gmin i powiatów.

To uniwersalny system rozwiązań pomocowych wdrażany przez instytucje w obszarze pomocy społecznej. Zostanie wypracowany i przetestowany w ramach projektu.

Oczekuje się, że po zakończeniu projektu wypracowane rozwiązania zyskają umocowanie także w prawnych zmianach wprowadzonych na wniosek MPRiPS, które zainicjowało i nadzoruje prowadzone prace.

Dwie podstawowe rzeczy:

  • Ułatwia współpracę różnych podmiotów zaangażowanych w pomoc społeczną; nie jest skierowany tylko do jednej grupy instytucji (np. ROPS-ów albo jednostek związanych z wymiarem sprawiedliwości)
  • Ma umożliwić stosowanie rozwiązań spersonalizowanych, dostosowanych do potrzeb konkretnych osób i rodzin.

Z badań przeprowadzonych w 1. etapie trwania projektu wynika, że problemy w całej Polsce są podobne: przede wszystkim bezrobocie (bieda), alkoholizm i przemoc w rodzinie (często powiązana ze sobą). Także niepełnosprawność, opieka nad starszymi.

W gminach wiejskich dodatkową trudność stanowi brak anonimowości beneficjentów pomocy, którzy, bojąc się negatywnej stereotypizacji przez otoczenie, odmawiają niezbędnego wsparcia. Inna trudność to odległość i względna trudność w dotarciu do większych ośrodków, w których np. może być praca albo lekarz. To utrudnia wyrwanie się z kręgu trudności nawet tym, którzy do tego dążą.

W konkretnych gminach „rozkład” problemów może być różny – w jednej jest większe bezrobocie, w innej starsze społeczeństwo. Dlatego też MK musi być elastyczny.

Ze względu na sytuację epidemiologiczną II Kamień Milowy – etap testowania Modelu kooperacji – został przedłużony do końca 2020 r. Aktualnie opracowywane są projekty socjalne, a w lipcu odbędzie się drugi etap szkoły kooperacji.